Jedna z najbardziej znanych sakralnych budowli zlokalizowanych w Pieninach, a dokładnie w miejscowości Červený Kláštor na Słowacji.
Historia Klasztoru
Za założenie klasztoru odpowiada Kokosz Berzeviczy, który wraz ze swoimi współtowarzyszami zabił Frydrycha. W ramach zasądzonego zadośćuczynienia za popełniony czyn nakazano mu budowy szcześciu klasztorów, dzięki którym miał zapewnić zbawienie duszy zamordowanego. Jednym z nich był klasztor kartuzów położony nad Dunajcem, na założenie którego Kokosz podarował kartuzom z Letanowic 62 popłuża ziemi z majątku wsi Lechnica. Prace budowlane rozpoczęto już w roku 1330. Najpierw klasztor był filią macierzystego klasztoru z Letanowic, natomiast w 1371 roku usamodzielnił się, a także zdobył istotne przywileje, do których należało między innymi prawo łowienia ryb w Dunajcu czy prawo prowadzenia młyna.
w 1431 roku oraz dwa lata później na klasztor napadali i spustoszyli husyci. Po ustaniu husyckich zamieszanek nastąpiła odbudowa klasztoru. Mnisi wzbogacili się wtedy o nowe darowizny, a także otrzymali z danin koszyckich ryby, olej, sukno.
Na początku XVI wieku wpływ reformacji a także walk o władzę doprowadziły do pojawienia się religijnej nietolerancji i upadku gospodarczego. Klasztor sprzedawał i tracił swoje majątki. W 1545 roku klasztor zaatakował oddział z zamku w Niedzicy. Mnisi zaczęli stopniowo opuszczać klasztor. W 1563 roku król Ferdynand rozwiązał zakon kartuzów a klasztor przekazał prepozytowi Spiskiej Kapituły. W 1567 roku zmarł ostatni opat, co doprowadziło do tego, że klasztor przestał istnieć.
Po rozwiązaniu klasztoru kartuzów w 1563 roku administracje jego majątków przejął spiski prepozyt Gregor Bornemisz. Po 1569 roku klasztor przeszedł w ręce świeckich właścicieli. Natomiast w roku 1625 cesarz Ferdynand II podarował klasztorne majątki Pawłowi Rakoczemu który klasztor rozbudował. W posiadaniu tej szlacheckiej rodziny klasztor pozostawał aż do roku 1699, kiedy wrócił w kościelne ręce, ponieważ został sprzedany biskupowi Nitry Władysławowi Matiaszowskiemu. Biskup miał zamiar obsadzić w klasztorze na powrót zakon kartuzów, niestety jego plan się nie powiódł. Testament z roku 1705 przekazywał klasztor zakonowi kamedułów Kongregacji Monte Corona. Nowy zakon przyszedł do klasztoru w roku 1711.
Kameduli przebudowali klasztor w stylu barokowym. Wybudowali nowe cele dla mnichów. W 1747 roku wyświęcili kościół Świętego Antoniego Pustelnika, do którego w 1750 roku dobudowali wieżę
W 1754 roku zostało zorganizowano w klasztorze specjalne „profesorum” czyli szkołę teologiczną dla członków klasztoru, która działała do roku 1772. Powstały wtedy w klasztorze niesamowite dzieła kamedułów, do których należy m. in. pierwszy słowacki przekład Biblii „Święta Biblia Słowacka albo Pismo Święte” w dwóch tomach i łacińsko – słowacki słownik „Sylabus dictionari latini slavonicus” z roku 1763.
W Czerwonym Klasztorze prowadzona była póżniej apteka, jej zarządcą w latach 1756-1775 był ojciec Cyprian, sławny z niezwykłych umiejętności gojenia ran, lekarz, aptekarz i autor herbarza z roku 1766. Zgromadził okazy 272 roślin z terenu Pienin i Tatr.
W 1782 roku cesarz Józef II rozwiązał zakon i zlikwidował klasztory. Uznali, że nie było z niego żadnego pożytku. W 1820 roku cesarz Franciszek I przekazał klasztor nowo utworzonemu greko – katolickiemu biskupstwu w Preszowie, które zajmowało się kościołem.
Następnie w 1820 roku w okolicach klasztoru powstało uzdrowisko Smerdżonka, które wykorzystywało istniejące w okolicy zimne źródła siarczanej wody.
Niestety w 1907 roku klasztor spłonął. Odbudowe jego rozpoczęto po I wojnie światowej. Od roku 1966 cześć jego obiektów służy celom muzealnym.
Geneza nazwy klasztoru:
Nazwa pochodzi od koloru nieotynkowanych początkowo ścian, które wykonane były pierwotnie z czerwonej cegły. To właśnie stąd sakrlna budowa nazywana jest jako „Czerwony Klasztor”.
Czerwony Klasztor jest udostępniony do zwiedzania. Prowadzi do niego kilka szlaków turystycznych.
Przykładowe trasy:
Czerwony: Czerwony Klasztor – Przełęcz pod Klasztorną Górą – Płaśnie – przełęcz Pod Płaśniami – Aksamitka – Przełęcz pod Tokarnią – Wielki Lipnik. 3.15 h, ↓ 2.45 h
Niebieski: Czerwony Klasztor – Przełęcz pod Klasztorną Górą – przełęcz Limierz – Leśnica. 1:45 h, ↓ 1.35 h
Żółty: Droga Pienińska – przełęcz Limierz. 50 min, ↓ 35 min. pieszy i rowerowy (Droga Pienińska): Czerwony Klasztor – Szczawnica. Pieszo ok. 2:30 h w jedną stronę.
Otwarte codziennie:
styczeń (I), luty (II): 10-16 h
marzec (III), kwiecień (IV): 9-17 h
maj (V), czerwiec (VI): 8-19 h
Lipiec (VII.), sierpień (VIII.): 8-19 h
Wrzesień (IX.), październik (X): 9-17 h
Listopad (XI), grudzień (XII): 10-16 h
